Ayurveda is één van de oudste erkende gezondheidswetenschappen die oorspronkelijk uit India komt maar wereldwijd wordt toegepast. In deze artikelen (Ayurveda en Ayurvedische leefstijl) schreven we al meer over Ayurveda, de drie type dosha’s en een Ayurvedische leefstijl. Voeding speelt binnen de Ayurveda een belangrijke rol. Daarbij is de kracht van voeding het sterkst wanneer deze in de juiste combinaties wordt gegeten en de ingrediënten zijn afgestemd op het type persoon dat ze eet. Door de juiste voeding en balans in smaken kan men weer in evenwicht komen. Binnen de Ayurveda wordt ook veel gebruik gemaakt van diverse kruiden om de balans te herstellen.
De zes smaken
In Ayurvedische voeding wordt gebruik gemaakt van zes smaken, dit zijn: zoet, zuur, zout, scherp, bitter en wrang. Iedere smaak verhoogt en verlaagt een specifieke dosha.
Zoet bestaat uit water en aarde. Deze smaak verhoogt kapha en verlaagt vata en pitta. Zoet in de juiste hoeveelheid kan veel voldoening geven, te veel zoet kan slap maken en zorgen voor vermoeidheid. Zoet komt voor in onder andere granen, melk, boter, vlees, rijst en pompoen.
Zuur bestaat uit aarde en vuur. Deze smaak verhoogt kapha en pitta en verlaagt vata. Zuur in de juiste dosering kan zorgen voor een scherpe geest en kan de spijsvertering stimuleren. Te veel zuur kan ontstekingen en irritaties oproepen en maagzuur geven. Zuur zit onder andere in kaas, yoghurt, tomaat, citrusvruchten en azijn.
Zout bestaat uit aarde en vuur. Deze smaak verhoogt kapha en pitta en verlaagt vata. Zout kan zuiverend werken en de spijsvertering op gang brengen. Te veel zout kan zorgen voor veroudering van de huid. Zout zit in vis, chips, zeegroenten en sauzen.
Scherp bestaat uit vuur en lucht. Deze smaak verhoogt vata en pitta en verlaagt kapha. Scherp kan de spijsvertering stimuleren en het bloed zuiveren. Te veel scherp kan zorgen voor irritaties, woede en zwakte in het lichaam. Scherp komt voor in peper, ui, knoflook, radijs en gember.
Bitter bestaat uit lucht en ether. Deze smaak verhoogt vata en verlaagt kapha en pitta. Bitter werkt zuiverend maar te veel bitter kan er letterlijk voor zorgen dat men verbitterd raakt. Bitter zit in groene bladgroenten, witlof en geelwortel.
Wrang bestaat uit lucht en aarde. Deze smaak verhoogt vata en verlaagt kapha en pitta. Wrange voeding kan zuiverend werken en sterker maken. Te veel wrang kan zorgen voor droogte en stijfheid. Wrang komt voor in koolsoorten, aardappel, honing en brandnetel.
Ayurvedische kruiden
Binnen de Ayurveda wordt veel gebruik gemaakt van kruiden. Deze maken gerechten natuurlijk extra lekker maar kunnen ook zorgen voor het in balans brengen van de dosha’s. Kruiden kennen binnen de Ayurveda ook een belangrijke rol als geneesmiddelen. Ayurvedische kruiden kunnen bijvoorbeeld helpen het lichaam te ontgiften, kunnen de spijsvertering bevorderen en hebben een ontstekingsremmende werking. Voor iedere lichamelijke aandoening is wel een passend kruid te vinden. Een deel van de Ayurvedische kruiden zijn bekende keukenkruiden zoals bijvoorbeeld peper, kaneel, komijn, gember, nootmuskaat en kurkuma. Daarnaast zijn er ook vele niet alledaagse, bij een ieder bekende, Ayurvedische kruiden zoals ashwagandha, tulsi, fenegriek, kalmoes, amalaki, manjistha en arjuna. Je kunt je het beste door een Ayurvedisch deskundige laten adviseren wanneer je wilt weten welke kruiden je kunt gebruiken voor een bepaalde kwaal of om de dosha’s in balans te brengen.
