De kracht van placebo

De naam placebo komt uit het Latijn en heeft de betekenis ‘ik zal behagen’. Voor deze naam is gekozen omdat een placebo een (genees)middel betreft dat een patiënt zich meestal beter laat voelen. Echter is een placebo geen echt medicijn, het is een middel dat niet de werking heeft die eraan wordt toegeschreven maar waar een patiënt toch beter van wordt. Het middel komt voor in de vorm van een pil, een injectie, operatie of een andere behandeling waarbij de patiënt niet weet dat het middel niet de werking heeft die eraan wordt toegeschreven. Het placebo-effect kan worden omschreven als de positieve verwachting die een patiënt van het medicijn of de behandeling heeft. We zien steeds vaker dat het placebo-effect behandelingen daadwerkelijk positief beïnvloedt en dat negatieve verwachtingen juist het tegenovergestelde doen.

De werking van het placebo-effect

Hoe het placebo-effect werkt is niet geheel duidelijk. De wetenschap probeert hier nog steeds een antwoord op te vinden. Meerdere factoren kunnen bijdragen aan het effect maar de drie belangrijkste zijn de verwachting, conditionering en ervaring. Er wordt ten eerste een positieve verwachting geschept door inname van het geneesmiddel of de behandeling, maar ook door de betreffende behandelaar die de medicatie toedient of de behandeling uitvoert en de omgeving waarin een patiënt zich bevindt zoals het ziekenhuis. De patiënt neemt het middel aan als waarheid en een positieve verwachting voor het verbeteren van een aandoening wordt geschept. Daarnaast speelt ook de conditionering een rol, dit betreft het aanleren van een verband tussen twee stimuli waardoor een verandering in het gedrag ontstaat. De verwachting lokt in dit geval een fysieke reactie uit. De sterkte van het placebo-effect wordt ook bepaald door de ervaring. Wanneer men ervaart dat men na inname van bijvoorbeeld een medicijn minder pijn heeft, dan zal de pijn ook verminderen wanneer deze in eenzelfde situatie op dezelfde manier nogmaals wordt toegediend.

De gevolgen van het placebo-effect en het belang van positieve gedachten

Uit diverse onderzoeken is al gebleken dat het placebo-effect ook daadwerkelijk lichamelijke gevolgen mee brengt. De positieve verwachting, conditionering en ervaring hebben dus waarschijnlijk een effect op de hersenen die er vervolgens voor zorgen dat er een effect in het lichaam optreedt. Bij het placebo-effect komen er lichaamseigen pijnstillende stoffen vrij, die daadwerkelijk in het lichaam zijn waar te nemen. Ook wanneer er een werkend middel of medicatie wordt toegediend zou de werking daarvan kunnen worden versterkt in het lichaam dankzij de positieve verwachting die de patiënt van het middel heeft.

Niet iedereen is gevoelig voor het placebo-effect. Men moet immers wel daadwerkelijk een positieve verwachting hebben wil een placebo werken. Het tegenovergestelde van het placebo-effect is het nocebo-effect. Heeft men een negatieve verwachting en gelooft men niet dat het middel werkt, dan zal het effect verminderen of dan zal er helemaal geen effect zijn. Het placebo-effect toont dus aan hoe krachtig onze geest is nu positieve gedachten en verwachtingen effect kunnen hebben op ons lichaam. Dit geldt niet alleen in geval van ziekte, positieve gedachten kunnen altijd effect hebben op het lichaam, de gemoedstoestand en de ervaring van het leven. Wees daarom bewust van jouw gedachten en kies waar mogelijk voor positieve gedachten in plaats van negatieve overtuigingen voor een gezond en gelukkig leven.