Epigenetica

Epigenetica is de wetenschap dat bepaalde genen aan en uit kunnen worden gezet door de invloed van de omgeving en de leefstijl. Eerder werd gedacht dat het lichaam beschikt over een pakket genen dat volledig bepaalt hoe het lichaam functioneert. Genen krijgen dan ook vaak de schuld wanneer men kampt met gezondheidsproblemen. Echter bestaan er ook epigenen, waarbij ‘epi’ in het Grieks ‘op’ of ‘bij’ betekent. Epigenen staan voor de omstandigheden waaraan we blootgesteld worden. De epigenetische omstandigheden bepalen samen met de genen hoe het lichaam handelt. De epigenen programmeren de genen en omgevingsfactoren en leefstijl kunnen deze epigenen voor een deel manipuleren.

Genen aan- en uitzetten

De cellen in ons lichaam bevatten chromosomen, deze strengen chromosomen bestaan uit een stof die DNA wordt genoemd. Op de chromosomen zitten genen, een gen is een stukje DNA dat een code voor een eigenschap bevat die onder andere bepaalt hoe men eruit ziet en hoe het lichaam werkt. Ieder mens heeft in totaal zo’n 22.000 tot 30.000 genen, deze zijn echter niet allemaal actief. In de genen wordt informatie opgeslagen en er is een mechanisme dat het mogelijk maakt om een gen aan of uit te zetten. Omgevingsfactoren en leefstijl bepalen of bepaalde genen moeten worden aan- of uitgezet. Voorbeelden daarvan zijn voeding, beweging, stress, roken, smartphonegebruik, medicatie en warmte en kou.

Factoren die van invloed zijn op epigenen

Er zijn vier factoren die invloed hebben op de epigenen. De eerste twee zijn de evolutionaire en transgenerationele invloed, deze twee factoren zijn niet te beïnvloeden. De evolutie heeft in de afgelopen miljoenen jaren bepaalt hoe de mens er uitziet en hoe deze functioneert. Een aanpassing daarin kan duizenden jaren duren. Daarnaast wordt genetische en epigenetische informatie generaties lang aan elkaar door gegeven. De derde factor is het klimaat van de baarmoeder die invloed heeft op de epigenetische informatie die een kind meekrijgt. Bijvoorbeeld stress tijdens de zwangerschap kan invloed hebben op het leven van het kind. De vierde factor is de leefstijl. Hierop kun je zelf invloed uitoefenen door jouw leefstijl aan te passen en op die manier invloed uit te oefenen op de epigenen. Een leefstijl met slechte voeding, stress en weinig beweging kan ervoor zorgen dat bepaalde genen met negatieve eigenschappen aan worden gezet wat diverse gezondheidsproblemen als gevolg kan hebben.

Epigenen positief beïnvloeden

Je kunt jouw epigenen op een positieve manier beïnvloeden door er een gezonde leefstijl op na te houden. Een gezonde leefstijl bestaat natuurlijk uit een gevarieerd en gezond eetpatroon waarbij je voldoende ‘echt’ en vers voedsel binnen krijgt zoals groente en fruit, eiwitten en gezonde vetten. Daarnaast zijn ook voldoende slaap, beweging en ontspanning, geestelijke uitdaging, goede mondhygiëne, niet roken en matigen met alcohol van groot belang.