Het verband tussen slaaptekort en gewichtstoename

Iedereen heeft slaap nodig, de een meer dan de ander. Velen denken dat slapen het meest passieve proces is dat er is, niets is echter minder waar. Wanneer we slapen vinden er diverse belangrijke processen in ons lichaam plaats die weer van belang zijn om goed te kunnen functioneren en voor ons welzijn. Een goede nachtrust draagt onder andere bij aan versterking van het immuunsysteem, herstel van fysieke inspanning, een betere concentratie en hersenfunctie en kan stress reduceren. Daarnaast is uit twee enkele recente onderzoeken gebleken dat slaap ook invloed kan hebben op onze eetlust en er verband kan bestaan tussen slaaptekort en gewichtstoename.

Minder vol na maaltijd en minder in staat om vet effectief te verwerken door slaapgebrek

Het eerste onderzoek van de Pennsylvania State University(1) betrof aan kleinschalig onderzoek waaraan 15 gezonde mannen van rond de 20 jaar deelnamen. Deze mannen hadden een week lang voldoende geslapen. Vervolgens moesten deze mannen 10 nachten verblijven in een slaaplab. Vijf van deze tien nachten bleven de mannen niet langer dan vijf uur in bed. Gedurende de periode dat zij in het lab verbleven kregen zij een vetrijk diner. Onderzocht werd hoe het slaaptekort van invloed zou zijn op hun metabolisme. De meeste mannen gaven aan dat ze zich minder vol voelden na het vetrijke diner wanneer ze onvoldoende hadden geslapen dan wanneer ze wel voldoende hadden geslapen. Een korte nacht zorgt voor een sterke voorkeur aan calorierijk en vet voedsel. Er werden bloedmonsters genomen en ontdekt werd dat door een tekort aan slaap, de vetten sneller worden opgenomen uit het bloed en worden opgeslagen in het lichaam en ook de insulinespiegels waren verhoogd. Na een nacht goed slapen was het verzadigingsgevoel weer terug op het niveau van het gevoel van voor het slaapgebrek. De waardes van vetstofwisseling waren niet helemaal hersteld na een goede nacht slaap. Wanneer vetten snel worden opgeslagen worden deze door het lichaam niet meer als brandstof gebruikt maar geeft het lichaam de voorkeur aan suiker. Slaapgebrek versnelt dit proces blijkt uit het onderzoek. Langdurig gebrek aan slaap kan hierdoor leiden tot overgewicht.

Een gebrek aan slaap verandert de manier waarop de hersenen geuren verwerken

In het tweede onderzoek door de Northwestern University Feinberg School of Medicine in Chicago(2) werd het eetgedrag van 25 gezonde mensen bestudeerd. Deze mensen sliepen eerst 7 tot 9 uur op een nacht. Na deze nacht werden aan hen standaard maaltijden aangeboden en was er de mogelijkheid om snacks uit het buffet te pakken. Vervolgens sliepen zij een korte nacht van slechts 4 uur. Na deze nacht kregen zij vergelijkbare maaltijden en weer de keuze om snacks te pakken. Vervolgens bleek dat zij na hun korte nacht kozen voor meer calorierijke voeding dan na de eerste nacht met een gezonde hoeveelheid slaap. Vervolgens kregen zij weer een volledige nacht slaap en ook daarna kozen ze nog voor meer calorierijke voeding. Om te analyseren wat er in het brein van de deelnemers gebeurden, werd er een MRI scan gemaakt waarbij ze allerlei geuren te ruiken kregen. Hieruit bleek dat mensen met slaapgebrek een stuk sterker reageerden op deze geuren. Er werd een vertraging opgemerkt in de communicatie tussen het gebied in de hersenen dat de geuren registreert en het gebied dat de voedselinname controleert. Dit kan een beslissing over wat men kiest om te eten veranderen. Professior Thorsten Kant professor aan de Northwestern University Feinberg School of Medicine in Chicago geeft aan dat slaaptekort ertoe kan leiden dat de hersengebieden niet genoeg informatie krijgen waardoor men gaat overcompenseren met eten dat meer calorieën bevat. Slaapgebrek kan dus ook op deze wijze leiden tot gewichtstoename en het risico op overgewicht, diabetes en andere metabole aandoeningen verhogen. Een goede nachtrust is daarom ontzettend belangrijk om gezond te blijven!

(1) https://www.jlr.org/content/early/2019/09/04/jlr.P094375
(2) https://www.sciencedaily.com/releases/2019/10/191008165821.html