Biologische klok

De biologische klok is een klein hersengebied dat bestaat uit cellen die zich net boven de oogzenuw bevinden in de suprachiasmatische kern, dit is een onderdeel van de hypothalamus in de hersenen. Het gebied beslaat nog geen vierkante millimeter en stuurt onder andere onze andere hersencellen aan en regelt de timing van al het verkeer in ons lichaam waaronder het persoonlijke slaap-waakritme, dat vrijwel steeds met een ritme van 24 uur loopt. Daarnaast regelt de biologische klok onder andere ook belangrijke lichaamsfuncties zoals de spijsvertering, het immuunsysteem, de bloedomloop en bloeddruk, de lichaamstemperatuur en emoties. Wanneer de biologische klok verstoord raakt, kan dit het risico op diverse gezondheidsproblemen vergroten.

De werking van de biologische klok

Onder invloed van het 24-uurs dag-nachtritme reguleert de pijnappelklier in de hersenen de aanmaak van het slaaphormoon melatonine. Dit hormoon heeft invloed op de slaapdruk en het tijdstip dat men gaat slapen en helpt de biologische klok goed te functioneren. De aanmaak van melatonine start wanneer het buiten donker wordt. Door helder licht wordt de productie afgeremd. Ook wordt de aanmaak van andere hormonen door de biologische klok geregeld zoals de aanmaak van cortisol in de bijnieren dat voor activiteit en alertheid zorgt. Hierbij is de oogzenuw van groot belang, deze geeft de biologische klok seintjes wanneer het dag of nacht is. Deze seintjes zorgen ervoor dat overdag de aanmaak van cortisol wordt geactiveerd en in de nacht de aanmaak van melatonine.

Een verstoorde biologische klok

Lange tijd werd gedacht dat de biologische klok niet direct relevant is voor de gezondheid. Tegenwoordig zijn wetenschappers het erover eens dat een verstoorde biologische klok het risico op gezondheidsproblemen kan verhogen. Voor een goede gezondheid is het dan ook van belang te zorgen voor een goede biologische klok. Er zijn verschillende factoren die invloed hebben op de biologische klok zoals licht, beweging, het tijdstip waarop u eet en sociale factoren. De belangrijkste factor is licht. Zo kan de biologische klok verstoord raken door de invloed van teveel kunstlicht, bijvoorbeeld van beeldschermen in de avond, maar ook door een ander dag- en nachtritme doordat men te laat gaat slapen of men een nachtdienst draait.

Ervoor zorgen dat de biologische klok niet verstoord raakt kan door zoveel mogelijk te leven volgens het eigen natuurlijke dag- en nachtritme. Dit zorgt voor hormoonbalans en daarmee voor een hoog energieniveau en goede gezondheid op zowel mentaal als emotioneel en fysiek niveau. Hiervoor is het van groot belang om te luisteren naar uw lichaam en u bewust te wezen van uw eigen lichaam. Zorg daarnaast voor voldoende slaap, tussen de 6 en 9 uur. Te weinig slaap heeft grote invloed op het verstoren van de biologische klok en de algehele gezondheid. Zorg ook voor voldoende daglicht, daglicht regelt via de lichtgevoelige cellen in de ogen de biologische klok. Het vertelt het lichaam dat het dag is en actief moet worden. Daglicht is dus van groot belang voor om onze biologische klok goed te laten functioneren. Probeer het liefst in de ochtend na het opstaan minimaal 15 minuten buiten te zijn voor voldoende daglicht.